Aan de slag

De waterplanten of hydrofyten zijn planten die zijn aangepast aan een tijdelijk of continu bestaan geheel of grotendeels onder water (wikipedia).

Hier gaan we stapsgewijs uitleggen hoe je eenvoudig een hydrofytenfilter, ook wel helofytenfilter, kan maken.
Met deze filter kan je je afvalwater van de toilet of badkamer klaarmaken voor hergebruik.

Nodige materialen

• Een stuk grond, aangrenzend aan het huis, met een afmeting van minimaal 10 bij 10 m².
  
• Een plastic of betonnen bak voor de opvang van afvalwater en ontlasting. Een bak van 2 bij 2 m² is prima voor 1 huishouden.
  
• Afvoerbuizen voor riolering om de verbinding te maken.
• Naar de poepbak toe minimaal 2 m.
• Tussen de poepbak en de helofytenfilter minimaal 2 m.
• Voor de nazuiveringsvijver of de sloot minimaal 3 m.
• Verbindings- en afkitmaterialen om de buizen aan de bakken te monteren.

Voor de helofytenfilter:

• Rubber folie (EPDM) 0,8 tot 1,3 mm dik en 5 bij 11 m.
• 2,5 m³ vijvergranulaat of lavasteen.
  
• Planten in het voorjaar: 48 kleinere pluggen (planten) voor de helofytenfilter; 6 pluggen per m². In het najaar: 24 grote planten in P9-potten. Deze overleven de winter beter.
  

Voor een eventuele nazuiveringsvijver:

• Rubber folie (EPDM) 0,8 tot 1,3 mm dik en 5 bij 5 m.
• Planten voor de nazuiveringsvijver.
• 2,5 m³ vijvergrond
• 1 m³ vijvergranulaat
  

Planten

Planten die we aanbevelen voor de helofytenfilter:

• Gele lis / Iris Pseudacoris
• Lisdodde / Typha Angustifolia
• Egelskop / Spaganum Erectum
• Mattenbies / Scirpus Lacustris
• Zegge / Carex
  

Planten die we aanbevelen voor de eventuele nazuiveringsvijver:

• Dotterbloem / Caltha Palustrus
• Zwanenbloem / Butomus Umbulatus
• Slangenwortel / Calla Palustris
• Gele Lis / Iris Pseudacoris
• Watermunt / Mentha Aquatica
• Waterdrieblad / Menyanthus Trifoliata
• Watergentiaan / Nymphoides Peltata (drijvertje)
  
• Waterpest / Elodea Densus (zuurstofplantje)
• Hoornblad / Ceratophylium Demesrum (zuurstofplantje)

Nu gaan we aan de slag!

Stap 1

Bepaal de locaties in de tuin waar de poepbak, de helofytenfilter en de eventuele nazuiveringsvijver komen te liggen. De poepbak sluit je aan op de afvoer van je huis op een afstand van minimaal 2 m van de gevel. Het helofytenfilter ligt op minimaal 2 m afstand van de poepbak. De eventuele zuiveringsvijver of sloot ligt op minimaal 3 m van het helofytenfilter, want dan heb je voldoende bewegingsruimte voor het onderhoud.

Stap 2

Graaf een gat van 2 m diep en 3 m breed en lang voor de poepbak. Op deze bak komt uiteindelijk een putdeksel, dus je moet er van bovenaf bij kunnen. Om die bak goed te kunnen plaatsen heb je wel de ruimte van 3 bij 3 nodig om te kunnen manoeuvreren.
Graaf een gat voor het helofytenfilter van 80 cm diep met een oppervlakte van 2 m bij 4 m.
De nazuiveringsvijver moet 40 cm diep zijn en een oppervlakte hebben van 3 m bij 3 m. In het midden van de vijver graf je een nog dieper stuk van 60 cm diep (totale diepte van 1 m) met een oppervlakte van 2 bij 2. De ondiepe rand heeft dan een breedte van 50 cm. Hier worden later de planten gezet. Daarom is het fijn als je tussen de twee dieptes een opstaande rand laat, zodat de aarde niet naar het diepste niveau kan.

De top (de randen) van de poepbak, de filter en de vijver moeten waterpas zijn, anders loopt het water er aan 1 kant uit.

Stap 3

Het plaatsen van de bouwmaterialen.
Plaats de plastic of betonnen bak in het gat van de poepbak.
Maak de afvoerbuizen tussen de gevel en de poepbak, tussen de poepbak en het helofytenfilter, tussen het filter en de sloot of nazuiveringsvijver. Kit de naden goed dicht, zodat het systeem waterdicht is.
De poepbak kan ingegraven  worden.
Laat het EPDM-folie zakken in de helofytenfilter en de nazuiveringsvijver. Maak het zo passend mogelijk aan de vorm van de kuilen. Het rubber is zwaar waardoor het inspannend is om te plaatsen. Het neemt wel snel de vorm aan van de kuil. We hebben voor rubber gekozen, omdat plastic vaak maar een jaar mee gaat. Op het EPDM-folie zit vaak 20 jaar garantie. De overlap van het rubber graaf je onder, zodat het niet kan verschuiven. Desnoods leg je er stenen op.
In de winkel kan je rubberen koppelstukken kopen die zorgen dat de aansluiting van het rubber aan de afvoerbuizen nauwsluitend is.

Stap 4

Het inrichten van het helofytenfilter.
Verdeel de vijvergranulaat of lavasteen over de bodem tot ongeveer 30 cm.
Plaats de planten tot 5 à 10 cm onder het granulaat. Voor een natuurlijk aanzicht plaatsen we de planten liever niet in strakke rijen.
Vul het filter tot aan de afvoerpijp met water, zodat de plantjes kunnen wonen. Deze planten steken boven het water uit. Dit dienen geen zuurstofplanten te zijn, maar moerasplanten of vijverplanten.

Stap 5

Inrichten van het eventuele nazuiveringsvijver.
Zet op de bodem van de diepe kuil 2 kratten (40 bij 60 cm) gevuld met vijvergranulaat. Zet in de kuil een bodem water, zodat het zuurstof uit het granulaat kan trekken, want het heeft de neiging tot drijven. Zet daarna de zuurstofplanten in het granulaat. Daarna vul je de kuil met water totdat de zuurstofplanten onder water staan.
Doe de vijvergrond in de buitenste rand tot 20 cm hoog. Plaats de planten in ieder geval 10 cm diep in de grond. Strooi om de planten heen een laag vijvergranulaat. Dit ziet er mooier uit dan alleen de vijvergrond.
Vul de rand met water en laat het helemaal intrekken, zodat de vijvergrond en granulaat verzadigd is met water. Wacht tot de zuurstof eruit is voor je water in de diepe kuil verder vol laat lopen.

Stap 6

Controleer of alle koppelstukken goed aan elkaar zitten en de buizen niet lekken.

Stap 7

Ga nu poepen en neem een douche!